Platformarbeid: overeenkomst van opdracht of arbeidsovereenkomst?
Van belang is daarbij de juridische kwalificatie van de arbeidsrelatie tussen de onlineplatforms en de platformwerkers, aangezien deze relatie kenmerken vertoont van zowel de klassieke arbeidsovereenkomst als de overeenkomst van opdracht. Veelal wordt gebruik gemaakt van de overeenkomst van opdracht. Hoe verhoudt zich deze situatie tot de fundamentele werknemersbescherming die de arbeidsovereenkomst biedt?
Op de onlineplatforms kunnen dienstverleners hun arbeid dan wel diensten aanbieden, waarbij aanmelding relatief eenvoudig is en de contractuele basis minimaal is. Nadere invulling van de relatie gebeurt vaak in algemene voorwaarden, waarbij het uitgangspunt meestal zelfstandige samenwerking is op basis van een overeenkomst van opdracht.
Dit betekent niet dat ook altijd daadwerkelijk sprake is van een relatie opdrachtgever opdrachtnemer. De relatie tussen het online platform en de platformwerker vertoont kenmerken van zowel de arbeidsovereenkomst als de overeenkomst van opdracht, waardoor het lastig is om de positie van de platformwerker te bepalen. Er zijn op het gebied van platformarbeid vijf categorieën te onderscheiden:
• Categorie 1: incidentele relatie
Relevant binnen deze categorie is dat het onlineplatform zich niet bemoeit met de inhoud van de overeenkomst, het platform geen controle uitoefent op uitvoering van de overeenkomst en er geen middelen ter beschikking worden gesteld.
• Categorie 2: de bestendige relatie
Kenmerken binnen deze categorie zijn dat er sprake is van een bestendige relatie, het onlineplatform geeft richtlijnen, het platform oefent geen controle uit op de uitvoering en er worden geen middelen ter beschikking gesteld.
• Categorie 3: bestendige relatie met platform en klant
Er is sprake van een bestendige relatie tussen dienstverlener en klant, het onlineplatform bemoeit zich niet met de inhoud van de overeenkomst, de klant kan aanwijzingen geven over de uitvoering van de overeenkomst maar het platform oefent geen controle uit wat betreft de uitvoering.
• Categorie 4: de platformrelatie met inhoudelijke inmenging
Een voorbeeld van deze categorie is Uber, een platform waar taxiwerkzaamheden worden verricht. Er is sprake van een bestendige relatie tussen onlineplatform en dienstverlener, het platform bemoeit zich met de inhoud van de overeenkomst en geeft duidelijke instructies over de uitvoering.
• Categorie 5: de ‘bijklusser’
In dit geval hebben de dienstverlener en het platform reeds een arbeidsrelatie met elkaar, het platform geeft geen instructies over de uitvoering maar voorziet wel in de middelen om de overeenkomst uit te voeren.
Toetsend aan de gezichtspunten die relevant zijn voor de vraag of sprake is van een arbeidsovereenkomst, kan geconcludeerd worden dat waarschijnlijk in vier van de vijf gevallen sprake is van een overeenkomst van opdracht. Enkel in categorie 4 is het verdedigbaar uit te gaan van een arbeidsovereenkomst, waarbij de mate waarin gezag aanwezig is bij het platform doorslaggevend is.
Bij de andere categorieën is hiervan niet of nauwelijks sprake. De inhoudelijke discussie is hiermee echter niet afgedaan. In dit kader zou gedacht kunnen zou worden aan het Engelse model, waarbij een tussencategorie - de ‘worker’ - in het leven is geroepen. Hiermee wordt geen volledige arbeidsrechtelijke bescherming geboden, maar kunnen wel bepaalde minimumnormen worden gehanteerd, ten aanzien van bijvoorbeeld loon en arbeidsomstandigheden.
Heeft u naar aanleiding hiervan vragen, neem dan gerust contact met ons op!
Terug naar overzicht